Λέμφωμα: ο άγνωστος εχθρός

Η ανώδυνη, προοδευτική, διόγκωση ενός ή περισσοτέρων λεμφαδένων σε μία ή περισσότερες περιοχές του σώματος αποτελεί το κύριο σύμπτωμα του λεμφώματος - του πέμπτου πιο συχνού καρκίνου στην Ευρώπη (και έβδομου από πλευράς θανάτων), ο οποίος εμφανίζει συνεχή αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες.


«Σε κάποιες περιπτώσεις η διόγκωση συνοδεύεται από χαμηλή πυρετική κίνηση (37,4-38 βαθμούς Κελσίου) ή και γενικά συμπτώματα αδιαθεσίας, κούρασης, ανορεξίας και εφιδρώσεων», λέει ο κ. Α. Ζώμας, επιστημονικός υπεύθυνος του Αιματολογικού Τμήματος της Δ' Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Αττικόν.

Συχνά το λέμφωμα συγχέεται με άλλες παθήσεις, όπως λοιμώξεις, φλεγμονές, νοσήματα του κολλαγόνου, απλές κύστεις ή μεταστατικό καρκίνο συμπαγών οργάνων, γι' αυτό και στη βιβλιογραφία η ασθένεια αυτή αποκαλείται «ο μεγάλος μίμος».

Η έρευνα

Το λέμφωμα είναι ο καρκίνος του λεμφικού συστήματος, δηλαδή καρκίνος των λεμφοκυττάρων. Οι Έλληνες, πάντως, δηλώνουν πλήρη άγνοια για την ασθένεια αυτή.

Πανελλαδική έρευνα που διενήργησε το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.490 ατόμων ηλικίας άνω των 18 χρόνων, έδειξε ότι μόνον ένας στους πέντε Έλληνες έχει κάποια εικόνα για τη συχνότητα εμφάνισης του λεμφώματος, τα συμπτώματα και τις δυνατότητες θεραπείας του.

Συγκεκριμένα, δύο στους τρεις Έλληνες (63,8%) δεν γνωρίζουν ή δεν είναι σίγουροι τι είναι το λέμφωμα. «Τρεις στους 4 δεν γνωρίζουν ούτε ένα από τα συμπτώματα της ασθένειας», επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής και διευθυντής του Ινστιτούτου κ. Γιάννης Τούντας. «Μόνο το 18,3% ανέφερε ως σύμπτωμα τη διόγκωση των λεμφαδένων, ο 8,1% την κόπωση και το 6,3% την απώλεια βάρους».

Ένας στους τρεις (35,8%) γνώριζε ότι το λέμφωμα μπορεί να προσβάλλει και τα δύο φύλα σε κάθε ηλικία. Η συντριπτική πλειονότητα (το 76,2%) δεν γνωρίζει καθόλου σε ποια σειρά μεταξύ των συχνών κακοηθειών βρίσκεται αυτός ο καρκίνος. Το 73,8% δηλώνει πλήρη άγνοια για τη θεραπεία του νοσήματος. Μόνον ένας στους 10 γνωρίζει ότι υπάρχει θεραπεία για το λέμφωμα. Και στην κρίσιμη ερώτηση εάν ξέρουν ότι η νόσος μπορεί να καταστεί χρόνια εάν διαγνωσθεί έγκαιρα και αντιμετωπισθεί με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, μόνο το 16,3% απάντησε ότι το γνωρίζει.

Οι άνθρωποι με υψηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο έχουν περισσότερες γνώσεις για το λέμφωμα σε διπλάσιο ποσοστό από εκείνους με κατώτερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Ίδιες διαφορές παρατηρήθηκαν και μεταξύ των ερωτηθέντων με ανώτερη εκπαίδευση και βασική. Ακόμα, όμως, και στην ανώτερη κοινωνικοοικονομική τάξη και στην ανώτερη βαθμίδα εκπαίδευσης, τα ποσοστά όσων δηλώνουν άγνοια είναι πολύ υψηλά.

Νέες θεραπείες με «έξυπνα» φάρμακα

Η ιατρική αντιμετώπιση του λεμφώματος γίνεται από αιματολόγους και σε ορισμένες περιπτώσεις από ογκολόγους γιατρούς. Στα συμβατικά όπλα αντιμετώπισης των λεμφωμάτων, όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία, προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια η χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων (ανοσοθεραπεία) και βιολογικών παραγόντων, καθώς και η ανοσοραδιοθεραπεία. Προ των πυλών της ευρύτερης εφαρμογής της βρίσκεται και η γονιδιακή θεραπεία.

Ορισμένοι ασθενείς θεραπεύονται με τη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων (μεταμόσχευση μυαλού των οστών, όπως ονομαζόταν παλαιότερα), η οποία πραγματοποιείται σε ολοένα και περισσότερα νοσηλευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

«Η σημαντική πρόοδος της Βιοχημείας, της Μοριακής Βιολογίας, της Βιοτεχνολογίας και των συναφών επιστημών επέτρεψε την ανακάλυψη «έξυπνων» φαρμάκων που δρουν επιλεκτικά στα κύτταρα του λεμφώματος, σεβόμενα τους γύρω υγιείς ιστούς», τονίζει ο κ. Ζώμας. «Επιπλέον, νέα σκευάσματα προλαμβάνουν τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες και θωρακίζουν τον ασθενή, κάνοντας τη συνολική θεραπεία πιο αποτελεσματική, λιγότερο τοξική και καλύτερα ανεκτή».

Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση όλων των τύπων λεμφωμάτων γίνεται σε Κέντρα που διαθέτουν εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, σύγχρονα ακτινοδιαγνωστικά και ακτινοθεραπευτικά τμήματα και τμήμα μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων.